Za Grodno ...

BRMTvonUngern

Polacy na Białorusi obchodzą 75. rocznicę obrony Grodna

Objazdem po miejscach pamięci związanych z kampanią wrześniową 1939 r. na Grodzieńszczyźnie uczcili w sobotę 75. rocznicę obrony Grodna Polacy z Białorusi, przedstawiciele Konsulatu RP w Grodnie oraz goście z Polski.

- Dla nas jest to bardzo ważna rocznica, ponieważ Grodno to jedno z nielicznych miast, które dość długo się broniło – podkreśliła w rozmowie z Andżelika Borys, prezes Rady Naczelnej nieuznawanego przez władze w Mińsku Związku Polaków na Białorusi.

Grodno zostało zaatakowane 20 września 1939 r. i broniło się do 22 września, kiedy to obrońcy zaczęli wycofywać się na północ w kierunku Litwy.

- Padło Wilno, padł Lwów, a Grodno się broniło przez 3 dni. Broniła go również młodzież, harcerze. Zapłacili za to dużą cenę – zaznaczył w rozmowie z prezes Komitetu Ochrony Miejsc Pamięci przy ZPB Józef Porzecki, który jest organizatorem obchodów z ramienia Związku. Szacuje on liczbę polskich ofiar walk o Grodno - wraz z później rozstrzelanymi - na około 300.

Jak podkreśliła Borys, na cmentarzu w Grodnie jest grób 13-letniego obrońcy miasta Tadka Jasińskiego, którego sowieci przywiązali do czołgu i wozili jako żywą tarczę. - Nie wszyscy to wiedzą, nie jest to napisane w żadnych podręcznikach historii. Dlatego te obchody mają na celu przybliżenie historii Grodna, przypomnienie, czym był 17 września. To »wyzwolenie« Białorusi było okupione krwią i wywózkami na Sybir, zapanował czerwony terror - zaznaczyła.

Borys przypomniała, że dzięki staraniom ZPB został odnowiony grób Tadka Jasińskiego i postawiony pomnik. B. prezydent Lech Kaczyński na wniosek Związku pośmiertnie odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Objazd miejsc pamięci rozpoczęto od Indury, ok. 30 km na południe od Grodna, gdzie znajduje się mogiła 6 żołnierzy polskich poległych w walkach wrześniowych i gdzie w uroczystościach uczestniczył także ambasador RP na Białorusi Leszek Szerepka. Następnie pojechano do kilku miejscowości, gdzie we wrześniu 1939 r. zostali wymordowani polscy mieszkańcy – powiedział konsul generalny RP Andrzej Chodkiewicz, który uczestniczy w objeździe.

Trasa objazdu obejmuje również miejsce największej zwycięskiej bitwy z wojskami sowieckimi w 1939 r. w Kodziowcach. Sobotnie obchody zakończy apel poległych w Sopoćkiniach, gdzie spoczywa kilkadziesiąt osób z okolicznych terenów, w tym dowódca Grupy Operacyjnej "Grodno" gen. Józef Olszyna-Wilczyński, zamordowany przez sowietów 22 września.

...

Tak Grodno dołączyło do miast symboli !

BRMTvonUngern

Białoruś: modlitwa i spotkanie historyków w 75. rocznicę obrony Grodna

Modlitwą na grodzieńskich mogiłach rozpoczął się dzisiaj drugi dzień obchodów 75. rocznicy obrony Grodna przez wojskami sowieckimi w 1939 roku. W ramach uroczystości zaplanowano też dyskusję historyczną.

Uczestnicy obchodów – miejscowi Polacy, przedstawiciele polskiego konsulatu oraz goście z Polski – zapalili znicze, złożyli kwiaty i pomodlili się na mogiłach obrońców Grodna na cmentarzach pofranciszkańskim, pobernardyńskim oraz na cmentarzu wojskowym. Na tej ostatniej nekropolii polska młodzież z Grodna odczytała apel poległych i wystąpił polonijny chór Znad Niemna.

Następnie w grodzieńskim kościele pobernardyńskim odprawiona została msza św. za ojczyznę.

- Teraz idziemy na otwarcie wystawy prac malarzy z Towarzystwa Plastyków Polskich przy Związku Polaków na Białorusi na temat obrony Grodna, a potem zostanie otwarta wystawa historyczna na temat wojny obronnej 1939 roku przygotowana przez IPN – powiedział konsul generalny w Grodnie Andrzej Chodkiewicz. Tę drugą ekspozycję będzie można oglądać na ogrodzeniu przy polskim konsulacie.

Obchody zakończy dyskusja z udziałem historyków polskich i białoruskich na temat znaczenia 1939 roku dla obu społeczności. Ze strony białoruskiej wezmą w niej udział Anatol Wialiki i Aleś Smalanczuk, natomiast z polskiej - historycy z Białegostoku, Adam Dobroński i Jerzy Milewski.

W pierwszym dniu obchodów wczoraj odbył się objazd po licznych miejscach pamięci na Grodzieńszczyźnie związanych z kampanią wrześniową 1939 roku. Odwiedzono m.in. miejsce największej zwycięskiej bitwy z wojskami sowieckimi w 1939 roku w Kodziowcach, a także Sopoćkinie, gdzie spoczywa kilkadziesiąt osób z okolicznych terenów, w tym dowódca Grupy Operacyjnej "Grodno" gen. Józef Olszyna-Wilczyński, zamordowany przez Sowietów 22 września.

Grodno zostało zaatakowane 20 września 1939 roku i broniło się do 22 września, kiedy to obrońcy zaczęli wycofywać się na północ w kierunku Litwy. W obronie uczestniczyła także młodzież i harcerze. Na cmentarzu w Grodnie jest grób najmłodszego z nich, 13-letniego Tadka Jasińskiego.

....

Tak to jest prawdziwa historia !

BRMTvonUngern

Numer "Arche" poświęcony Polsce w II wojnie światowej

Wieczór promocji nowego specjalnego numeru białoruskiego pisma historycznego "Arche" poświęconego Polsce w II wojnie światowej odbył się w Mińsku z udziałem charge d’affaires polskiej ambasady Michała Chabrosa.

W numerze, który powstał przy wsparciu polskiej ambasady, znalazło się kilkanaście artykułów polskich i białoruskich historyków, m.in. prof. Wojciecha Materskiego o agresji sowieckiej 17 września 1939 r. w kontekście doktryny wojennej międzywojennej Polski czy Ihara Mielnikaua o Białorusinach w Wojsku Polskim we wrześniu 1939 r.
REKLAMA

- Chcieliśmy odnieść się w ten sposób do tego, że w tym roku przypada 70. rocznica zakończenia II wojny światowej. Zależało nam na poszerzeniu trochę narracji historycznej na Białorusi na ten temat – powiedział Chabros.

Redaktor wydania Aleś Paszkiewicz powiedział, że Białorusini jako zbiorowość często sobie nie uświadamiają, że była II wojna światowa i mylą ją z wielką wojną ojczyźnianą, czyli sowiecko-niemiecką wojną z lat 1941-45 r., a wszystkie inne etapy działań bojowych traktują jako drugorzędne.

- Jednym z celów tego numeru jest pokazanie, że nie tylko ZSRR walczył z Niemcami w tej wojnie, ale także inne narody - zaznaczył.

W numerze zamieszczono m.in. teksty o działaniach na froncie zachodnim, o armii Andersa czy o partyzanckiej wojnie AK. Przykładowo Andrzej Poczobut napisał o operacji AK "Ostra Brama". - Są też znane w Polsce, a mało znane u nas przykłady polskiej sławy wojskowej np. w Afryce czy Norwegii – powiedział Paszkiewicz.

Na prezentacji historyk Ihar Mielnikau wystąpił w mundurze 5. Kresowej Dywizji Piechoty, która walczyła pod Monte Cassino.

- Kompletowałem go przez kilka lat, kupowałem w Wielkiej Brytanii i trochę w Warszawie – powiedział. Historyk ma kolekcję kilkunastu mundurów: niemieckich, sowieckich, ale także Wojska Polskiego.

- Moim zdaniem numer "Arche" to okazja, żeby uświadomić Białorusinom, że przystąpili do walki z nazizmem 1 września 1939 r. – ocenił.

...

Trzeba odbudowac nauke historii na Bialorusi po stuleciach zniszczen.

BRMTvonUngern

Fotografie z prywatnych archiwów z polsko-białoruskiego pogranicza na Albom.pl

Białoruś flaga - istock

Archiwalne fotografie z polsko-białoruskiego pogranicza zebrane przez młodzież polskiego pochodzenia z Grodzieńszczyzny udostępniono na portalu internetowym Albom.pl. Zdjęcia pochodzą z prywatnych archiwów, najstarsze z końca XIX wieku.

Strona [link widoczny dla zalogowanych] to projekt, który od kilku lat realizuje Stowarzyszenie Edukacji Kulturalnej "Widok". Zaczęło się od zbierania zdjęć z prywatnych archiwów, do których dotarli fotografowie i dziennikarze podczas wypraw na polsko-białoruskie pogranicze. Następnie dołączono archiwa sprzed kilkudziesięciu lat wiejskich fotografów z województwa podlaskiego. W sumie udostępnionych jest obecnie ponad 1,8 tys. archiwalnych fotografii.

Od września stowarzyszenie realizowało projekt "Fotograficzne mikrohistorie z Grodzieńszczyzny", w którym wzięło udział kilkunastu młodych ludzi z Grodzieńszczyzny. Ich zadaniem było - jak mówi koordynatorka projektu Urszula Dąbrowska ze stowarzyszenia "Widok" - przeszukanie domowych albumów i archiwów i podzielenie się nimi na szerszym forum.

Dąbrowska mówiła, że podczas pierwszego projektu Albom.pl, odkryli, iż w domowych archiwach mieszkańców przygranicznych wsi na Białorusi jest mnóstwo ciekawych zdjęć, które warto byłoby pokazać. - Jednak nam, ludziom z zewnątrz, trudno było do tych historii dotrzeć, stąd pomysł by zaangażować w to młodzież, dla której była to też okazja do odkrycia rodzinnych historii - dodała.

Młodzi ludzie przywieźli po kilkadziesiąt fotografii z rodzinnych albumów. Następnie, podczas warsztatów, uczyli się pracy ze starymi zdjęciami oraz opowiadania o nich.

Najstarsza fotografia datowana jest na 1881 rok, to portret młodej damy z Grodna. Podpisana jest po rosyjsku. Najnowsza ma zaledwie 30 lat, zrobiona została koło Murmańska, na jednym z ostatnich letnich zgrupowań wojsk ZSRR. Zdjęcia, poza pojedynczymi wyjątkami, nie były do tej pory publikowane. W sumie jest ich ponad 180.

Wśród nich są m.in. fotografie z archiwów rodziny Katarzyny Szerszniowej. Dąbrowska powiedziała, że jej rodzina pochodzi z Rosji i z dawnej Rzeczypospolitej. Jeden z jej pradziadów był świadkiem "jednego z najbardziej niezwykłych wydarzeń w historii ZSRR" - chłopskiego powstania przeciwko bolszewikom w latach 20. XX wieku, dowodzonego przez Aleksandra Antonowa.

Jest tu też fotografia prababci Angeliny Marciszewskiej, która wywodziła się z polskiej szlachty z majątku Chobotki pod Jasionówką (dzisiejsze Podlaskie). - Przez wojenne zawieruchy majątek przepadł, a babcię Angeliny przygarnął i wychował ksiądz - mówiła Dąbrowska.

Natomiast Rusłan Kulewicz przywiózł żydowskie zdjęcia odnalezione w skrytce, zrobionej między ścianami, w kamienicy na terenie dawnego getta w Grodnie. Dąbrowska powiedziała, że Rusłan stracił kontakt z polską gałęzią swojej rodziny, ale teraz poszukuje potomków rodzin ze zdjęć: Kaczuków i Wazbudzkich, przed wojną żydowskich mieszkańców Augustowa.

Projekt "Fotograficzne mikrohistorie z Grodzieńszczyzny" jest współfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w ramach zadania "Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2015 rok".

..

Pieknie.

BRMTvonUngern

Nie żyje obrońca Grodna we wrześniu 1939 roku - śp. Kazimierz Tumiński

Z głębokim smutkiem informujemy, że 15 października, w wieku 98 lat, odszedł na wieczną wartę członek przedwojennego grodzieńskiego oddziału Związku Strzeleckiego, uczestnik obrony Grodna przed Armią Czerwoną we wrześniu 1939 roku, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik operacji „Ostra Brama”

...

Jego życie na polskiej ziemi osiągnęło swój cel. Bóg powołał do życia wiecznego...