Dyskusja

BRMTvonUngern

8 warunków dobrej dyskusji
Jacek Kotarbiński
coach i ekspert z obszaru marketingu i innowacji, autor bloga kotarbinski.com

Emocje, fot. Pixabay

Gdyby wszyscy zgadzali się ze sobą, świat byłby nudny i jednostajny. Odmienne zdanie czy poglądy na świat bywają zarzewiem konfliktu. Cała sztuka polega na tym, żeby umieć ze sobą rozmawiać z ograniczaniem emocji do niezbędnego minimum. Co w praktyce wcale nie jest proste.

Twórcza krytyka, wątpliwości, podważanie utartych prawd, jest domeną chociażby świata nauki. Gdyby badacze nie potrafili rozwiązywać problemów wzajemnej dyskusji, zapewne krew na uniwersytetach lałaby się gęsto. Jest kilka zasad, które warto wykorzystać w twórczym sporze, tak aby zamienić go w coś konstruktywnego, a nie obrzucanie się nawzajem coraz bardziej mięsistymi inwektywami.
REKLAMA

1. Wzajemny szacunek. To warunek jakiejkolwiek sensownej relacji w dyskusji. Koncentruj się na sile argumentów, a nie argumentacji siłą. Używanie inwektyw, obrażanie personalne przeciwnika, to wyraz całkowitej słabości, dowód na brak argumentów i jedynie czyste, wściekłe emocje. Mogę nie zgadzać się z Twoimi poglądami, ale szanuję Cię. Brak szacunku oznacza już wyłącznie konflikt oparty o wzajemną agresję.

2. Części wspólne. Podstawowa zasada brzmi, że o faktach się nie dyskutuje. Jeżeli na dworze jest 10 stopni Celsjusza, to należy przyjąć ten standard za wspólny, a nie upierać się, że temperaturę waży się wagą laboratoryjną. Uznane, potwierdzone fakty, naukowe dowody, są podstawą osi merytorycznej dyskusji. Trudno bowiem rozmawiać z kimś, kto uważa, że Ziemia jest płaska, niebo zielone, a człowiek jest jamochłonem. Ktoś może oczywiście tak uważać, to jego sprawa, ale zaprzeczanie empirycznym dowodom, potwierdzanym przez świat nauki, jest dziś po prostu zwykłą głupotą.

3. Odróżniaj fakty od ich interpretacji. Fakty mogą być takie same, ale ich interpretacje diametralnie różne. Dla Eskimosa +5 stopni Celsjusza to upał, w przeciwieństwie do mieszkańca Afryki. Nie musisz przekonywać drugiej strony do własnej interpretacji. Wykorzystaj wzajemny szacunek czyli możecie różnić się w ocenie tych samych zdarzeń i nikomu z tego powodu czapka z głowy nie spadnie. Nie zmieniaj dyskusji w rywalizację, ten jest lepszy kto kogo przekona. Jeden lubi ciastko z kremem, a inny bez. Nie jest to ani niczym dziwnym, ani podstawą do oceny lepszy-gorszy. Ma po prostu inny pogląd na sprawę.

4. Przyznanie się do braku racji nie jest tragedią. Dyskusje nie mają być walką na śmierć i życie. To pojedynek argumentów, a nie pięści. Jeśli naprawdę argumentacja strony przeciwnej rozbija Twoją, nie używaj argumentów ewidentnie zaprzeczających logice, nie posługuj się fałszywymi lub niesprawdzonymi informacjami. Tak, możesz się mylić i to wcale nie jest dla Ciebie dyshonorem. Mylić się i błądzić jest rzeczą ludzką, a wierząc w to że jesteś wyłącznie „de beściarzem”, łatwo popaść w megalomanię.

5. Zbyt dużo interpretacji. Jesteś tym co czytasz, co oglądasz i czego słuchasz. Twoje poglądy i punkt widzenia, kształtowany jest przez media, z którymi masz do czynienia. Nawet jeśli wydaje Ci się, że nad tym panujesz. Jeśli nie masz do czynienia z mediami i na przykład żyjesz w puszczy, to największy wpływ na Ciebie będą mieli ci, z którymi masz kontakt. Media dostarczają dwóch rzeczy: faktów i ich interpretacji. Zacznij od rozróżniania, co jest jednym, a co drugim. Cechą niezależności mediów jest fakt dopuszczania do dyskusji osób z odmiennymi poglądami (interpretacjami) tych samych faktów. Czy media z którymi masz do czynienia tak robią? Zapraszają do siebie ludzi o zróżnicowanych poglądach? Czy może koncentrują się wyłącznie na jednym punkcie widzenia, równocześnie dyskredytując każdego, kto uważa inaczej? Wyrafinowana socjotechnika jest jak mżawka, nawet nie poczujesz kiedy jej ulegniesz. Poszukuj różnych źródeł informacji, obserwuj jak różnie są interpretowane.

6. „A u was biją Murzynów”. To tak zwany sofizmat, czyli taktyka „odwracania kota ogonem”. Mieszanie prawdy z fikcją lub wykorzystanie prawdziwych faktów do stworzenia całkowicie fałszywej tezy. Używane często jako sposób odwrócenia uwagi. Metoda stosowana w propagandzie ZSRR, gdzie jedyną odpowiedzią na krytyczną dyskusję o systemie, nie było jakiekolwiek merytoryczne odniesienie się do argumentów (tzw. argumentum ad hominem)

7. Epitety jako przymiotniki. Sposób dyskusji celowo i mimochodem dezawuujący przeciwnika. Można powiedzieć „masz brudne buty!”, ale również „masz ciągle brudne te ośmieszające cię buty”. Wplatanie epitetów w wypowiedź świadczy o braku szacunku dla drugiej strony czyli odrzucenie pierwszej, podstawowej zasady chęci porozumienia. Zwracaj na to uwagę i reaguj. Odbiorcy mogą uznać, że jeśli nie reagujesz to zgadzasz się z takimi zachowaniami.

8. Medialność. Jedną z trucizn współczesności jest tabloidyzacja. Każdy z nas może być dziś medium i napisać w internecie co mu się żywnie podoba, używając niezweryfikowanych informacji czy posługując się pokraczną logiką. Na podstawie treści z wszelakich portali internetowych, łatwo uznać że Ziemia jest płaska, światem rządzą tajne spiski, Kopernik była kobietą, a samoloty rozpylają na niebie zabójcze chemikalia. Kluczowa dla sensownej argumentacji jest gradacja wiarygodności, pomimo że w sieci wszyscy są równi. Problemem z kolei mediów wiarygodnych, przestrzegających zasad współczesnego dziennikarstwa, jest uleganie tabloidyzacji czyli m.in. celowe tworzenie konfliktu między rozmówcami (np. poprzez zapraszanie zaciekłych antagonistów, prowokacyjne pytania w stylu "Pan Kowalski powiedział że jest pan idiotą, czy może pan to skomentować?") by zapewnić sobie słupki oglądalności. Temu samemu służą sensacyjne nagłówki w Internecie czy prowokacyjne leady. Media konkurując ze sobą, używają najróżniejszych trików by przyciągnąć do siebie uwagę, a nam nie zawsze te metody się podobają. Tabloidyzacja radykalnie wpływa na obniżanie wiarygodności mediów. Dlatego bywa, że Polak-szarak bezkrytycznie wierzy wygadanemu wujkowi Staszkowi, który najczęściej (choć od razu wiadomo gdzie był i co tam widział) po trzeciej flaszce swoją argumentacją nie pozostawia najmniejszych wątpliwości co do rzetelności wywodu. Jeżeli uważasz inaczej, to lepiej się nie ujawniaj. Wujek Staszek potrafi obalić każdą argumentację, jak nie kijem to pałką, pieczętując ją zawsze siarczystym przekleństwem.
522f75d8-7457-5c7a-ae4c-65e4a3da86c8 Media, fot. geekfill.com
Media, fot. geekfill.com

Każda dyskusja, choć może być bardzo dynamiczna, głośna i bardzo emocjonalna, nie może być traktowana jako miecz, którym chcemy zniszczyć przeciwnika. Polską cechą narodową, która bardzo przeszkadza w sporach merytorycznych, jest brak oddzielenia emocji od głównej niezgodności poglądów. Cała sztuka polega bowiem na tym, że pomimo tego iż w czymś się nie zgadzamy – akceptujemy ową niezgodność, posiadając pokłady szacunku umożliwiającego jeszcze normalnie rozmawiać ze sobą. Nie sztuka jest dziś obrażać i niszczyć oponenta w dyskusji - sztuką jest pomimo różnych poglądów, nie zniszczyć relacji w rodzinie, w małżeństwie czy w pracy.

Emocje są jak wulkan, potrafią budować, ale i zniszczyć największą przyjaźń, wspaniałą miłość czy wielopokoleniową rodzinę. Warto o tym pamiętać za parę dni, kiedy będziemy siadać do wigilijnych stołów.

...

Tak naprawde to jest JEDEN WARUNEK DOBREJ DYSKUSJI! DOBRA WOLA! Czyli zasady MORALNE! Te pyskowki organizowane w mediach TO NIE SA dyskusje.